بررسی کارکردهای زبانی در کتاب «عربی؛ زبان قرآن» پایه‌ی هفتم بر اساس نظریه کلاوس برینکر
کد مقاله : 1020-5ARCONF
نویسندگان
یوسف متقیان نیا *1، فاطمه تختی1، رسول بلاوی2
1دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
2استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
چکیده مقاله
زبان‌شناسی متن با تمرکز بر تحلیل ساختار و عملکرد متون به عنوان واحدهای زبانی یک-پارچه شکل گرفت و نظریه ارتباطی کلاوس برینکر با تلفیق ساختار زبانی و زمینه ارتباطی، روش نوینی برای درک معنای متن‌ها ارائه داد. در نظام آموزشی ایران، کتاب «عربی، زبان قرآن» پایه هفتم به عنوان منبعی مهم در آموزش زبان و هویت فرهنگی و دینی دانش‌آموزان جایگاه ویژهای دارد. با توجه به پیچیدگی‌های آموزش زبان در بسترهای چندفرهنگی و نقش متون در تقویت مهارت-های زبانی و ارتباطی، تحلیل این کتاب بر اساس مدل برینکر ضروری می‌نماید. از این‌رو پژوهش حاضر، با هدف بررسی ساختار ارتباطی و کارکردهای زبانی کتاب «عربی، زبان قرآن» پایه هفتم با کاربست روش توصیفی تحلیلی و کارکردهای زبانی برینکر و آماردهی خواهد پرداخت. پژوهش نشان داد که کارکرد رسانشی با 35.25 درصد بیشترین فراوانی را در کتاب «عربی؛ زبان قرآن» پایه هفتم دارد و نقش مهمی در حفظ روابط اجتماعی و برقراری ارتباط عاطفی ایفا می‌کند. کارکرد گزارش-دهی با 24.51 درصد در رتبه دوم قرار گرفته که نشان‌دهنده تمرکز کتاب بر انتقال اطلاعات دقیق و عینی درباره مسائل زبانی، دینی و فرهنگی است. کارکرد تعهدی با 20.56 درصد سهم قابل توجهی داشته و بر آموزش ارزش‌های اخلاقی و دینی تاکید دارد. سهم کارکرد مشورتی با 17.46 درصد کمتر بوده و کارکرد آگهی‌دهی با 12.11 درصد کمترین فراوانی را دارد که هرچند آرایه‌های ادبی در آن مشاهده می‌شود، اما جنبه‌های هنری و خلّاقانه زبان در کتاب محدود و در حاشیه اهداف آموزشی قرار دارد.
کلیدواژه ها
نظریه ارتباطی، کارکردهای زبانی، کلاوس برینکر، محتوای آموزشی، کتاب «عربی؛ زبان قرآن» هفتم
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی