تفاوت های مراعات نظیر در ادبیات فارسی و عربی
کد مقاله : 1066-5ARCONF (R1)
نویسندگان
امیر طاها جوادی منش *1، حسن مرادی2
1طلبه سطح یک حوزه علمیه امام خمینی ره شعبه دو
2استاد تمام حوزه علمیه امام خمینی ره ، طلبه سطح چهار حوزه علمیه قم
چکیده مقاله
آرایة مراعات نظیر، به ‌عنوان یکی از برجسته‌ترین جلوه‌های هماهنگی معنایی، در زبان‌های فارسی و عربی جایگاهی ویژه دارد؛ با این حال، چگونگی ظهور و نقش‌آفرینی این آرایه در دو نظام ادبی مذکور، تفاوت‌هایی بنیادین را در ذوق هنری، سنت بلاغی و ساختار زبانی بازتاب می‌دهد. این آرایه از دیرباز در محتوای فاخر نظم و نثر هر دو زبان کاربرد داشته و به ‌عنوان عنصری بلاغی، سهمی مهم در آراستگی کلام ایفا کرده است. روش تحقیق: روش این مقاله تحلیلی – توصیفی است. نتیجه: این آرایه در ادبیات عربی ابزاری برای اثبات بلاغت، فصاحت و انتقال مفاهیم عمیق دینی و فلسفی است، در حالی که در ادبیات فارسی بیشتر کارکردی هنری، تزیینی و خیال‌پردازانه دارد. در عربی، تنها هماهنگی معنایی برای تحقق این آرایه کافی است، اما در فارسی باید این هماهنگی در چارچوب یک معنای کلی و واحد باشد. همچنین مخاطب در متن های عربی، متفکر و ژرف‌اندیش در معناست، ولی در فارسی مخاطب بیشتر زیبایی ظاهری و موسیقی کلام را دریافت می‌کند.
کلیدواژه ها
مراعات نظیر، بدیع معنوی، بلاغت تطبیقی، هماهنگی واژگانی، نقد ادبی
وضعیت: پذیرفته شده مشروط