| (نقد بلاغی در زبان و ادبیات عرب: رویکردی تحلیلی به تولید معنا و سنجش فرهنگی) |
| کد مقاله : 1174-5ARCONF (R1) |
| نویسندگان |
|
سیروس پوربخش * گروه زبان و ادبیات عرب، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران. |
| چکیده مقاله |
| پژوهش حاضر با تکیه بر پیشینه نظری و با رویکردی تحلیلتطبیقی، در پی آن است تا تعریفی دقیق و منسجم از «نقد بلاغی» در چارچوب زبان و ادبیات عرب ارائه دهد و شیوههای تحلیل متنی مبتنی بر این رویکرد را تبیین کند. بر این اساس، «نقد بلاغی» به منزله بررسی نحوه بهکارگیری دانش بلاغت در فرایند تولید معنا و ایجاد تخییل در ذهن مخاطب تعریف میشود. در این تعریف، مقصود از بلاغت هم جنبههای سنتی آن، شامل علم عروض، قافیه، بدیع، بیان و معانی، و هم ساحتهای نوین آن، از جمله مباحث زیباییشناسی و تصویرگری، در نظر گرفته شده است. این مقاله جایگاه نقد بلاغی را بهعنوان یکی از شاخههای برجسته نقد ادبی با تمرکز بر زبان و ادبیات عرب، مورد بررسی و تبیین قرار میدهد. بلاغت، بهعنوان دانشی که از دیرباز ابزاری مؤثر برای خلق معنا و تأثیرگذاری بر مخاطب بوده است، همواره محور توجه ادیبان و پژوهشگران قرار داشته است. در این نوشتار، کوشش شده است تا با بازتعریف مفهوم نقد بلاغی و بهرهگیری از منابع سنتی بلاغی و جریانهای نظری معاصر، روشهای مختلف این نوع نقد ــ از جمله نقد توصیفی و نقد کاربردیـتحلیلی ــ مورد تشریح قرار گیرد. همچنین بر اهمیت بهکارگیری دانش بلاغت در کشف لایههای معنایی متن و ارزیابی کلی اثر در نسبت با زمینههای فرهنگی و اجتماعی زمانه خویش تأکید شده است. برای روشنسازی هرچه بهتر مباحث، نمونههایی از گونههای گوناگون نقد بلاغی معرفی شدهاند تا ابعاد و ظرفیتهای این رهیافت نقادانه در تحلیل متون عربی با وضوح بیشتری نمایان شود. |
| کلیدواژه ها |
| بلاغت، نقد بلاغی، زبان عربی، ادبیات عرب، تولید معنا، سنجش فرهنگی. |
| وضعیت: پذیرفته شده مشروط |